بنیانگذاران و تعریف رشته علوم تربیتی

دکتر صدیق در سال ۱۳۱۰به ایران بازگشت و مامورتأسیس دانشگاه تهران شد. ابتدا به سمت ریاست دارالمعلمین عالی انتخاب شد و سپس آن را هستة مرکزی دانشگاه قرار داد. دکتر صدیق چندین سال در سمت وزیر فرهنگ فعالیت نمود. دکتر عیسی صدیق در ۱۵ آذر ماه ۱۳۵۷ در تهران درگذشت. برخی آثار علمی او عبارت است از : " اصول تدریس حساب و حل مسائل فکری"، "اصول تعلیم و تربیت "،"اصول علمی علم تربیت" ، "روش نوین در تعلیم و تربیت " ، " صد مسئله حل شده حساب" ، " چهل گفتار مشهودات چهل ساله در فرهنگ" ، نه کنفرانس در خصوص تعلیمات عمومی

دکتر اسدالله بیژن:دکتر میرزااسدالله خان بیژن ، دکتری خود را در رشته علوم تربیتی از دانشگاه کلمبیای آمریکا دریافت نمود و پس از بازگشت به ایران به عنوان مشاور فنی وزارت فرهنگ و استاد دانشسرای عالی دروس علوم تربیتی را به همراه دکتر هوشیار و دکتر صدیق تدریس می کرد. در دانشگاه تهران از سال ۱۳۱۹ درسی به نام علم‌الاجتماع به لحاظ تربیت(علم‌الاجتماع پرورشی)در دو واحد درسی در هفته توسط دکتر اسدالله بیژن،به صورت ترجمه‌هایی فشرده از پاره‌ای متون خارجی در دانشسرای عالی و دانشکده ادبیات ، تدریس می‌شد. از مهمترین آثار علمی ایشان" سیر تمدن و تربیت در ایران باستان" و" سیر تکاملی تعلیم و تربیت در ایران باستان" می باشد.

دکتر محمد باقر هوشیار :محمد باقر هوشیار شیرازی در ۱۲ اسفند ماه سال ۱۲۸۳در خانواده‌ای دوستدار فرهنگ و ادب در شهر بوانات از توابع شیراز به دنیا آمد. پدرش میرزا محمد هوشیار شعر می‌گفت و پیشه

بازرگانی داشت. محمدباقر در ۱۳ سالگی پدر خود را از دست داد و مادرش سرپرستی او و دیگر اعضای خانواده را به عهده گرفت. محمدباقر هوشیار از همان دوران کودکی با مادر بزرگ و پدربزرگ خود که زنی فرهیخته و شایسته بوند همدم و همنشین شد و در دامان آنان رشد کرد. محمد باقر پس از اتمام تحصیلات ابتدایی به مدت دو سال در مدرسهٔ شعاعیه شیراز به دبیرستان رفت. وی در سن ۱۷ سالگی از طریق کشور هندوستان (بمبئی و کلکته) برای تحصیلات عالی ، به اروپا (آلمان) رفت و مدتی در مدرسهٔ عالی کشاورزی " فردریش اوبره آل شولد فاکلمان" برلن به تحصیل نظری کشاورزی و عملیات زراعی پرداخت. محمدباقر پس از اتمام تحصیلات در سال ۱۳۰۸ به ایران بازگشت و در امتحانات دانشجویان اعزامی تهران قبول شد و سه ماه بعد دوباره به همراه محصلین اعزامی به اروپا ، به برلن رفت و ابتدا در دانشکدهٔ ادبیات برلن و سپس در دانشگاه تویین گن و دانشگاه مونیخ در رشتهٔ علوم تربیتی به تحصیل پرداخت او پس از کسب گواهینامه در زمینه روانشناسی نظری ، آموزش و پرورش و روانشناسی علمی، از دانشگاه مونیخ موفق به اخذ دکترای علوم تربیتی شد. ایشان از افراد زیادی مانند شیلر ، فندر ، هینست ، گوته و بیشتر از همه از گئورگ کرشن اشتاینر تاثیر علمی پذیرفته است. او پس از اتمام تحصیلات به تهران آمد و در دانشسرای عالی و دانشکده ادبیات و علوم انسانی و هنرستان موسیقی و آموزشگاه پست و تلگراف و دبیرستان نظام به تدریس و تعلیم مشغول شد. وی در سال ۱۳۳۶ بر اثر عارضهٔ قلبی درگذشت. از آثارش "اصول آموزش و پرورش " و " روانشناسی علمی سنجش هوش" می توان نام برد. او آموزش و پرورش را علم می‌دانست و برای آن اصول نوشت دکتر هوشیار در بنیانگذاری رشته علوم تربیتی نقش بسیار مهمی ایفا نمود.

علوم تربیتی چیست؟

علوم تربيتي (تعريف، فايده و گرايش‌ها)

علوم تربيتي در ميان رشته‌‌هاي علوم انساني مجموعه‌‌‌اي از دانش‌هاي به هم پيوسته است که به بررسي مباني، اصول، اهداف، روش‌ها و حل زمينه‌ها و عوامل تعليم و تربيت مي‌پردازد و از روش عقلي و بحث‌هاي فلسفي در تعليم و تربيت و نيز روش‌هاي علمي و يافته‌هاي روان‌شناسي، جامعه‌شناسي و... در مباحث نظري و کاربرد سود مي‌برد.

علوم تربيتي در وهله اول داراي فايده عملي است يعني به عمل تربيت در همه مراحل مدد مي‌رساند و مانند همه علوم ديگر در هم‌آوايي کنوني پژوهش، نقش غير مستقيمي را ايفاء مي‌کند. به اين معنا که براي رشته هاي علمي ديگر زمينه به آزمايش گذاشتن نظريه هايي مربوط به زمينه‌هاي ديگر را فراهم مي‌کند.

در يک تقسيم‌بندي، علوم تربيتي به سه دسته تقسيم مي‌شود:

الف- علومي که شرايط عمومي و محلي تربيت را مطالعه مي‌کنند. از قبيل: تاريخ آموزش و پرورش، جامعه شناسي آموزش و پرورش، مديريت آموزشي و....

ب- علومي که اوضاع و وقايع تربيتي را چنانکه هستند مطالعه مي‌کنند. از قبيل علوم مربوط به روش تدريس، و نظريه‌هاي مربوط به برنامه ها، روانشناسي اجتماعي، علوم مربوط به ارزشيابي و روانشناسي پرورشي.

ج- علومي که تفکر درباره تربيت و تحول آن را مطالعه مي‌کنند. مثل فلسفه آموزش و پرورش.

در مؤسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني (ره) اولين گروه آموزشي در رشته علوم تربيتي در سال 1372 از بين فارغ التحصيلان دوره عمومي پنج ساله معارف اسلامي مؤسسه در راه حق، تشکيل گرديد و پس از رسميت يافتن مؤسسه امام خميني (ره) فعاليت خود را دراين مؤسسه ادامه داد وتا کنون از طريق پذيرش وتشکيل گروه‌هاي جديد ونيز گروه‌هاي پژوهشي، اصلاح برنامه‌ها وساختار گروه به رشد نسبي خوب از نظر کميت و کيفيت رسيده است.

تفاوت علوم تربیتی و تربیت معلم در چیست؟

علوم تربیتی یک رشته ی تحصیلی ست اما تربیت معلم رشته نیست ، یک گرایش شغلی ست. در مراکز تربیت معلم فرد را برای " معلم شدن" آماده می کنند آن هم با شرایط و ضوابط خاص این مراکز در زمینه ی جذب و گزینش و آموزش. به عبارت دیگر رشته ی علوم تربیتی بسته به نوع گرایش این رشته ابزاری ست به منظور نیل به اهداف آموزش و پرورش و مراکز تربیت معلم.

چرا عموم مردم علوم تربیتی را با امور تربیتی اشتباه می گیرند؟

به دلیل اینکه هدف نهایی هر دو تعلیم و تربیت است لکن امور تربیتی رسالتی ست که آموزش و پرورش کشور به منظور کاربردی نمودن و نهادینه کردن آموزه های علمی و تربیتی در زندگی دانش آموزان بر ضمّه ی خود قرار داده ست که این آموزه ها همان پیکره ی علوم تربیتی ست.

علوم تربیتی چقدر به روانشناسی شباهت دارد؟

این دو هرکدام دو رشته ی مجزا هستند اما تعدادی از واحدهای درسی در هر دو مشترک است. به عنوان مثال می توان از روانشناسی عمومی ، روانشناسی تربیتی ، روانشناسی رشد و مشاوره نام برد.

آینده ی رشته ی علوم تربیتی چیست؟ آیا غیر از آموزش و پرورش هم جایی هست که کارشناس علوم تربیتی در آن فعالیت کند؟

کسانی که وارد این رشته می شوند بسته به نوع گرایش رشته ی خود می توانند به عنوان مدیر ، معلم ، برنامه ریز آموزشی .. جذب شوند. در حال حاضر فارغ التحصیلان این رشته می توانند منوط به نیاز آموزش و پرورش مناطق و نواحی بصورت غیر رسمی با مراکزی مثل مهد کودکهای خصوصی و مدارس غیر انتفاعی همکاری کنند.

دانشجویان تربیت معلم تعهد تدریس دارند آیا برای دانشجویان علوم تربیتی نیز چنین تعهدی هست؟

خیر. کسانی که وارد دانشکده ها یا مراکز تربیت معلم می شوند در حقیقت باید گزینش و بعد مشغول به تحصیل شوند. شما در رشته ی علوم تربیتی تحصیل می کنید ممکن است در سطح کسانی باشید که در مراکز تربیت معلم تحصیل کرده اند اما چون مراحل گزینش را طی نکرده اید اگر در آینده مایل باشید که در سیستم آموزش و پرورش به عنوان معلم استخدام شوید این استخدام منوط ست به نیاز آموزش و پرورش و احراز شرایط.

در استخدام ، الویت با کدام گروه است؟علوم تربیتی یا تربیت معلم؟

تربیت معلم

رشته ی علوم تربیتی چه امکاناتی را برای آینده ی فرد فراهم میکند؟

چون علوم تربیتی در باب مسائل تعلیم و تربیت است هم برای آینده ی فرد و هم جامعه مفید خواهد بود. برای دانشجویان دختر که در آینده نقش مادری را می خواهند ایفا کنند این رشته حرفهای زیادی دارد. برای دانشجویان پسر هم که در آینده می خواهند نقش پدری را ایفا کنند این رشته خیلی مفید ست . این بعد فردی ست .

اما بعد اجتماعی: در جامعه وقتی فردی با این تخصص و ویژگی ها وارد می شود در هر زمینه می تواند یک شهروند موفق ، یک خواهر موفق، یک برادر موفق و یا یک فرزند موفق باشد. چرا؟ چون مبانی و اصول زیر ساختی مسائل مربوط به علوم تربیتی و روانشناسی را آموزش دیده است.

معرفی رشته علوم تربیتی گرایش آموزش و پرورش پیش دبستانی و دبستانی - مقطع کارشناسی

آموزش و پرورش پیش دبستانی و دبستانی در کشور ما مسئله ای جدید بوده و تا کنون توجه شایانی بدان معطوف نگردیده است. در روند جامعه انقلابی ما، نقش آموزش و پرورش در توضیح و تشریخ ارزشهای جدید حاکم برجامعه اسلامی و آماده کردن کودکان برای ایفای نقش خود بر مبنای روابط اسلامی و انقلابی از اهمیت خاص برخوردار است و این مسئله از دیدگاه اسلامی و نیز در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران مورد تأیید قرار گرفته است. نتایج حاصل از تحقیقات رواشناسان و کارشناسان علوم تربیتی نمایانگر آن است که امکانات مراکز تربیت کودکان از دوره های پیش دبستانی نباید تنها برای محافظت کودکان و تامین نیازهای اولیه آنان مورد استفاده قرار گیرند. بلکه تدوین برنامه های آموزشی در چنین دورانی بسیار ضرورت دارد و نقش این دوران در تحکیم پایه و اساس تربیتی آموزشهای بعدی از اهمیت بسیاری برخوردار است.

طول دوره تحصیل

متوسط طول دوره کارشناسی علوم تربیتی گرایش آموزش و پرورش پیش دبستانی و دبستانی 5 سال است (حداقل 4 سال و حداکثر 6 سال میباشد) و نظام آموزشی آن مطابق آئین نامه مصوب شورای عالی برنامه ریزی کلیه دروس در 8 ترم برنامه ریزی شده است و طول هر ترم 17 هفته در هر نیمسال تحصیلی است زمان هر درس از نوع نظری 17 ساعت، عملی 24 ساعت و کارورزی 51 ساعت است.

نقش و توانایی یا کارایی

1- مربی دوره های پیش دبستانی (شیرخوارگاه ، مهدکودک، کودکستان و آمادگی)
2- کارشناس تهیه مواد و وسائل آموزشی و کمک آموزشی برای مراکز پیش دبستانی و دبستانی
3- آموزگار مدارس ابتدائی
4- مدیریت مدارس ابتدائی
5- مربی کاروزی دانشجویان تربیت معلم
6- تدریس در مدارس کودکان استثنائی ( در صورت گذراندن دروس اختصاصی و پایه و اصلی)
7- کارشناس و مربی آموزش و پرورش پیش دبستانی در دانشگاه
8- کارشناس کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان
9- کارشناس آموزش و برنامه ریزی سازمان بهزیستی
10- کارشناس وزارت آموزش و پرورش (دفتر آموزش ضمن خدمت، دفتر تحقیقات و برنامه ریزی درسی و مانند آن)